Mijn ouders gaan scheiden, wat nu? (vanaf 13 jaar)

Je bent niet alleen!

 

 

Lieve jij!

Voor je ouders is er het ouderschapsplan, voor de kinderen is er het KIES Kindplan! Én het is er voor kinderen van 4-17 jaar!’

Rechten van kinderen bij scheiding
Als je ouders gaan scheiden wil je misschien weten welke rechten jíj hebt. Dat is ook belangrijk want je hebt tenminste recht op jouw stem!

Je ouders moeten een ouderschapsplan nieuwe afspraken maken, die gaan over jouw leven en opvoeding na hun scheiding. Dat is verplicht om te kunnen scheiden.

Het ouderschapsplan
Ouders die gaan scheiden maken afspraken over waar jij gaat wonen, wie er verantwoordelijk is voor jou en het ouderlijk gezag heeft. Meestal gelden de afspraken voor je beiden ouders. Ook maken ze keuzes voor je opvoeding en hoe vaak je bij de ene en andere ouder bent en bijvoorbeeld hoeveel alimentatie er door welke ouder aan de andere ouder betaald wordt.

Alimentatie is een woord voor geld dat een van je ouders krijgt om voor jou te kunnen zorgen. De bedoeling is dat je ouders bij alle afspraken kiezen uit wat zij denken wat het beste voor jou is en wat voor henzelf ook kan.

Jouw wensen, mening en rechten in het KIES Kindplan
Om jou recht te doen en je ouders te helpen bij al die keuzes is er het KIES Kindplan. Je ouders kunnen daardoor beter begrijpen welke keuzes voor jou fijn zijn en waarom jij bepaalde wensen hebt. In het KIES Kindplan geef jij aan wat jij met je ouders wil delen van jouw wensen en wat jij belangrijk vindt voor de nieuwe situatie door de scheiding van je ouders.

Aan de slag met jouw KIES Kindplan
Het KIES Kindplan is er voor verschillende leeftijden. Het is er voor jongeren van 13-17 jaar, voor kinderen van 7-12 jaar en voor kinderen van 4-6 jaar. Je kunt het KIES Kindplan zelf maken of het invullen met de hulp van iemand die jij vertrouwt. Je kunt het ook invullen met een (KIES) professional. Dat is iemand die heeft geleerd om met kinderen te praten over scheiding en kinderwensen en kinderrechten.

‘Misschien denk je dat je bij het
KIES Kindplan dan moet kiezen tussen je ouders. Nee hoor, wees maar gerust.

Kinderen hoeven nooit te kiezen tussen hun ouders. Jij mag juist kiezen voor jezelf!’ 

KIEZEN?
Veel mensen denken dat kinderen die 12 jaar zijn, mogen kiezen bij welke ouder je wil wonen. Dit is echt niet zo. In de wet is helemaal niets geregeld over kinderen die dit soort dingen kiezen. Wat wél geregeld is in de wet, is dat je als kind van 12 jaar of ouder het recht hebt om gehoord te worden in een lopende procedure.

Dat kan dan door middel van het KIES Kindplan en/of een brief, zodat jij je stem kunt laten horen en kunt laten weten wat jij fijn en belangrijk vindt. Jij bent nooit degene die beslist, dat doen volwassenen. Je ouders, of, als zij er niet uitkomen: de rechter.

 De definitieve keuze door je ouders
De meeste ouders maken samen en zelf de uiteindelijke keuzes en afspraken die in het ouderschapsplan komen te staan. Het is dan heel fijn als ze ook jouw mening daarbij serieus hebben genomen. Dat betekent dat je ouders echt hebben begrepen wat jouw wensen zijn en je mening is en ze samen met hun eigen wensen, meningen én mogelijkheden besluiten hebben genomen.

Het kan dus zijn dat iemand van je ouders en/of jij, (iets) andere wensen had, maar er toch iets anders is besloten. Wordt er iets anders besloten dan dat jij wenste, dan zijn je ouders tenminste op de hoogte van wat belangrijk voor je is om misschien toch een beetje rekening mee te kunnen houden.

De definitieve keuze door de kinderrechter
Soms komen ouders er samen niet uit wat het beste is om af te spreken voor jou en in het ouderschapsplan. Dan beslist een kinderrechter.

De kinderrechter vindt jouw mening ook altijd belangrijk! Het KIES Kindplan helpt dan ook de rechter om te kunnen zien welke moeite jullie al hebben gedaan om tot goede afspraken te komen en waar de grootste verschillen zijn in wensen en mogelijkheden. De rechter luistert heel goed naar wat jij graag wil maar neemt zelf een eigen besluit waarvan de rechter denkt dat (nu) het beste voor je is.

Rechten als je tussen de 12 en 16 jaar bent
Zodra je 12 jaar bent dan moeten je ouders luisteren naar je mening. Nog steeds beslissen zij over de uiteindelijke keuzes die ze maken maar je hebt dan ook officieel, recht om je stem een mening te laten horen. Je mag niet aangeven bij wie je graag woont en wanneer en hoe vaak je de ouder graag wil zien, waar je liever niet woont en allerlei andere dingen die voor jou belangrijk zijn.

Door het te vertellen, moeten nu je ouders en eventueel ook de rechter, door de wet bepaald rekening houden met je wensen. Je ouders moeten je wensen overwegen, maar ze beslissen uiteindelijk samen wat ze opnemen in hun ouderschapsplan. 

Nog geen 12 jaar maar wel je recht
Als je ouders er samen niet uitkomen wat ze denken dat de beste keuzes zijn, dan beslist de kinderrechter wat het beste voor jou is. De kinderrechter wil altijd ook weten wat jij het liefste wilt. Je mag ook kiezen of je wil praten met de kinderrechter. Dat mag vanaf 12 jaar officieel, maar is niet verplicht.

Je kunt altijd de rechter laten weten hoe jij iets vindt dat over jou besloten wordt. In een speciaal verdrag, het Internationaal Verdrag inzake de Rechten van het Kind, staat dat alle kinderen rechten hebben en ze mogen vertellen wat hen helpt en steunt en wat ze nodig hebben. Volwassenen moeten daarnaar luisteren om een goed besluit te kunnen nemen.

Je kunt de kinderrechter ook zelf het KIES Kindplan sturen, bijvoorbeeld met een brief, waarin je vertelt wat jouw ideeën en wensen zijn en wat je graag wilt of wat jij belangrijk vindt. De kinderrechter neemt je verhaal serieus en moet de afspraken die jouw ouders maken in hun ouderschapsplan, al dan niet goedkeuren.

Rechten als je ouder dan 16 jaar bent
Zodra je 16 jaar (of ouder) bent, mag je over veel meer keuzes die gemaakt moeten worden, meedenken met je ouders. Je ouders beslissen wel, tot je 18 jaar bent, bij wie je woont. Als de rechter daarover moet beslissen, dan laat de rechter jouw wensen zwaarder meewegen en kijkt naar ieders wensen, mogelijkheden en de omstandigheden. 

Geld voor jou
Tot je 18 jaar bent ontvangen je ouders de alimentatie voor jou op hun bankrekening. De alimentatie is voor jouw levensonderhoud, wonen en studie. Wanneer je voor je 18e jaar buitenshuis gaat wonen, dan mag jij de alimentatie rechtstreeks op jouw bankrekening laten storten.

Je ouder die de alimentatie ontvangt moet daarmee akkoord zijn. Als je 18 jaar bent dan ontvang je zelf, in principe tot je 21 jaar bent of een betaalde ban hebt, de alimentatie op jouw bankrekening.

Wat als jij er met je ouders niet uitkomt?
Wat nu als jij en je ouders het niet eens worden over een belangrijke keuze in jouw leven. Bijvoorbeeld een keuze voor je studie of war je woont. Probeer eerst zelf je ouder(s) met je ouders te praten.

Misschien helpt het KIES Kindplan je bij het gesprek met je ouders en het verduidelijken waarom jij deze keuze maakt. Als dat niet lukt kun je hulp vragen aan een vertrouwt familielid in of misschien een goede vriend(in) van je ouder(s). Een KIES professional kan je professioneel ondersteunen in het praten met jou en je ouders over jouw wensen. Je kunt als laatste ook altijd via de kantonrechter een curator aan te laten stellen. Deze beslist dan voor jouw ouders en kijkt naar jouw belang.

Jouw brief aan de rechter
Als je ouders uit elkaar gaan of als je iets zou willen veranderen in het bestaande ouderschapsplan, je wil bijvoorbeeld (meer) bij je andere ouder gaan wonen, dan mag je een brief schrijven aan de kinderrechter.

Als je meer hulp wilt bij het schrijven van zo’n brief, kunnen de mensen die je kent en vertrouwt je er vast mee helpen. Een KIES professional kan je ook helpen en als jij het wilt, kan iemand ook met je mee naar de rechtbank gaan. Het gesprek met de rechter heb jij zelf. Iemand anders mag er alleen bij zijn en/of iets vertellen op verzoek en/of goedkeuring van de rechter.

Vergeet bij het sturen van de brief niet je naam, adres en eventueel je telefoonnummer er onder te schrijven. Dan weet de rechter dat jij de brief hebt geschreven.

Zelf contact opnemen met de kinderrechter?
Er zijn elf rechtbanken in Nederland. Je kunt jouw KIES Kindplan en/of brief sturen naar de rechtbank in de regio waar je woont.

Welke rechtbank bij jouw regio hoort, vind je op de website over rechtspraak. Je kiest de rechtbank die het dichtste bij jouw woonplaats ligt en gebruikt de bijbehorende contactgegevens. Je kunt je brief het beste mailen of per post sturen naar de afdeling familiezaken, aan de kinderrechter.

Als je alles per post stuurt, dan schrijf je op de enveloppe: de naam van de rechtbank, de afdeling Familiezaken, het adres, postcode en plaatsnaam. Vergeet niet ook jouw naam, leeftijd en adres op te schrijven. Misschien is alles best nog een beetje ingewikkeld om te doen en de juiste contact gegevens te vinden. Vraag dan een volwassene die je vertrouwt om je te helpen.

Je brief naar de rechter. Wat gebeurt en dan?
Per situatie is het anders hoe het verder gaat nadat de rechter je je KIES Kindplan en/of brief naar de rechter hebt gemaild of gestuurd. De rechter gaat alles in ieder geval lezen.

Als je een uitnodiging hebt gekregen om op gesprek te komen of om een brief te schrijven, dan zijn je ouders naar de rechtbank gegaan om hulp te krijgen bij het maken van afspraken. De rechter neemt daar een beslissing over. Je KIES Kindplan en/of brief kan de rechter dan helpen om goede afspraken te maken.

Als je uit jezelf je KIES Kindplan en/of een brief schrijft aan de rechter, omdat jij graag iets wil veranderen aan de situatie van de scheiding van je ouders en wat jij meemaakt, dan heet dat een 'informele rechtsingang'. De rechter besluit wat er met jouw vraag gebeurt.

Als je 12 jaar of ouder bent, krijg je binnen zes weken een reactie van de rechtbank. Als je jonger dan 12 jaar bent, dan is de rechter niet verplicht om op je brief te reageren, maar zal de rechter wel proberen om dat wel doen.

Vaak vraagt de kinderrechter je na het lezen van je brief op een gesprek om meer te vertellen over je situatie en wensen.

Naar de rechtbank voor gesprek
De meeste kinderen komen nooit op een rechtbank. Het is helemaal niet zo gek dat je dat dus best spannend lijkt. Maar dat hoeft niet zo te zijn. Op de rechtbank werken gewone mensen die toevallig meer weten over rechten en plichten. Ze weten dus ook welke rechten en plichten er zijn voor jou en je ouders en kunnen vertellen wat precies voor jullie van toepassing is.

Als je naar de rechtbank gaat, heb je een gesprek met de kinderrechter en meestal neemt de rechter op diezelfde dag een beslissing over jouw situatie. Je ouders moeten dan 'op zitting' komen: zij moeten ook naar de rechtbank toe. Jij kunt met één van je ouders meegaan, maar je mag ook met een ander familielid, een vriend(in) of een (KIES)professional gaan.

Omdat het een rechtbank is zijn er beveiligingspoortjes waar je doorheen moet om naar binnen te gaan. Bij de receptie laat je de uitnodiging of afspraakbrief zien. Iemand van de rechtbank wijst je of brengt je dan naar een plek om even te wachten. Als de rechter klaar is voor jullie gesprek, word je opgehaald.

Op kindgesprek bij de kinderrechter
De kinderrechter is een rechter die er speciaal ook is voor kinderen. Als je op gesprek gaat bij een kinderrechter om te vertellen wat jij meemaakt en wat jij wenst over de scheiding van je ouders, dan is er ook een griffier aanwezig. Dat is iemand die opschrijft wat jullie bespreken. Het gesprek dat je hebt met de kinderrechter duurt ongeveer tien minuten.

De kinderrechter heeft vaak gewone kleren aan, zonder toga (speciale kleding voor een rechter), en de rechter kan een man of een vrouw zijn. Het gesprek is vaak in een normale kamer, meestal niet in een grote rechtszaal die je misschien kent van de televisie.

Tijdens het gesprek wil de rechter van jou horen hoe het met je gaat en wat jij zelf belangrijk vindt. Je kunt geen foute antwoorden geven op de vragen als je je eigen antwoorden geeft en niet wat iemand anders heeft gezegd. Het KIES Kindplan kan je helpen om je eigen antwoorden te vinden en vertellen. Als je wilt mag je zelf ook vragen stellen aan de rechter.

Misschien wil je graag dat de rechter uitlegt hoe jouw verhaal een rol heeft in de uiteindelijke beslissing. Je kunt ook vragen aan de rechter wat je ouders van jouw verhaal te horen krijgen. Als je dingen hebt verteld waarvan jij liever niet wilt dat je ouders dat horen, dan kun je dat ook met de rechter bespreken.

Het besluit door de rechter
Als je ouders er samen niet uitkomen om een goed ouderschapsplan te maken of jijzelf nog iets wilde vertellen of bespreken bij de rechtbank, dan neemt de rechter de uiteindelijke beslissing over wat moet gebeuren.

De rechter houdt rekening met iedereen: wat jij hebt verteld en graag wil, wat je ouders graag willen en of jullie dat wat jullie willen volgens de rechter ook kan. Het kan zijn dat de rechter beslist wat jij wil of dat de rechter iets anders beslist. Als de rechter iets anders beslist dan je wilde, dan betekent het niet dat de rechter niet naar jou heeft geluisterd, maar dat de rechter vindt dat iets anders (nu) beter voor je is.

Het gesprek van de rechter met je ouders
Als je ouders ‘op zitting’ moeten komen, dan geeft de rechter een korte weergave van het gesprek dat de rechter met jou had. Je ouders krijgen alleen de belangrijkste dingen te horen. De rechter beslist dan binnen een aantal weken over hoe het verder gaat. Bijvoorbeeld bij welke ouder je na de scheiding gaat wonen en hoe vaak je je andere ouder ziet. Of dat je bij allebei je ouders evenveel gaat wonen en eventuele andere dingen die zijn besproken.
 
Ik durf niet zo goed (alleen)
Je bent nooit verplicht om op kindgesprek te komen. Misschien vind je het best spannend of een beetje eng of heb je er echt geen zin in? Als je wel wil dat de rechter jouw verhaal hoort, dan kun je het KIES Kindplan en/of een brief of e-mail aan de rechter sturen.

Als je wel op kindgesprek gaat bij de rechtbank op je eigen verzoek of op uitnodiging van de rechter, dan vind je het misschien fijn om dit filmpje eens te bekijken:

Als je het allemaal erg spannend vindt dan kan ook een KIES professional je ondersteunen en met je praten. Op de website www.kiesvoorhetkind.nl vind je KIES professionals bij jou in de buurt. Je ouders of iemand anders kunnen hen vragen om je te helpen.